Bob Bouhuijs (1972) werkt als docent op Hogeschool Windesheim te Zwolle. Hij woont in Laag-Soeren.
Interview
“Quna is niet primair bedoeld als een politiek geëngageerde roman. Veeleer verschaft het verhaal een inkijk in de wijze waarop macht kan functioneren“. De fascinatie van Bob Bouhuijs voor machtsstructuren is de drijfveer geweest voor het schrijven van zijn debuutroman `Quna`. Door het ontluiken van primitieve driften, worden de verhoudingen tussen de bewoners van de planeet Quna op scherp gezet. Totalitair heerschap ligt op de loer. Als politicoloog en historicus beschrijft Bob Bouhuijs haarscherp het spanningsveld tussen individuele en gemeenschappelijke belangen binnen het kader van machtsverandering. Tevens kan `Quna` gelezen worden als de ontdekkingstocht van jongvolwassenen op weg naar zelfstandigheid en de rol van seksualiteit daarin. Over deze dubbele laag van `Quna` en de totstandkoming van het verhaal spraken we met Bob Bouhuijs.
Kunt u iets vertellen over hoe het idee voor `Quna` is ontstaan?
“Het verhaal is eind jaren negentig tijdens mijn studie al ontstaan en later enkele keren herschreven. Het is bovenal ontsproten uit mijn fascinatie voor macht en het menselijk samenleven. Het verlangen naar een sociaal paradijs is erin verweven, maar eveneens het besef dat de hang naar sociale perfectie voortdurend uitgedaagd wordt door de begeerte naar macht.“
De gemeenschap die u beschrijft is gefundeerd op een drankje, het quaraal, waarmee primitieve driften van de mens worden onderdrukt. Hierdoor ontstaat het morele besef dat individuele belangen nooit boven het gezamenlijk welzijn geplaatst mogen worden. Is dit volgens u de basis van een ideale samenleving?
“Dat is het precies. `Quna` symboliseert een soort oercommunisme; een ultieme sociale idylle. Het gevaar van desintegratie is echter altijd aanwezig en uiteindelijk, in dit verhaal, onafwendbaar. `Quna` is niet primair bedoeld als een politiek geëngageerde roman. Het geeft dan ook geen antwoord op de vraag of zo`n sociale utopie in werkelijkheid verwezenlijkt zou kunnen worden. Veeleer verschaft het verhaal een inkijk in de wijze waarop macht kan functioneren.“
Eerder heeft u aangegeven dat het boek gelezen kan worden als kritiek op de maatschappelijke rol van seksualiteit. Kunt u dit meer toelichten?
“Je kunt het verhaal inderdaad zo interpreteren, omdat de introductie van seksualiteit leidt tot ontwrichting van de gemeenschap. Toch zou ik de seksualiteit, evenals het quaraal, meer zien als een middel om het verhaal te kunnen vertellen. De essentie van het verhaal is gelegen in tussenmenselijke verhoudingen, waarin machinaties, machtsmisbruik en propaganda een cruciale plaats innemen. Uiteindelijk ebt het oercommunisme weg, om plaats te maken voor de dictatuur van hoofdpersonage Rekan en zijn kliek. De verhaallijn kent gelijkenissen met gebeurtenissen die plaats vonden in de eerste decennia na de Russische Revolutie. De aanvankelijke idealen van de revolutionairen van het eerste uur maakten al snel plaats voor een vorm van `Realpolitik` die uiteindelijk uitmondde in de heerschappij van Stalin.“
Waarom heeft u ervoor gekozen om het verhaal in een buitenaardse setting te beschrijven?
“Meer dan een reële historische setting schept deze gefingeerde context onbegrensde mogelijkheden om de fantasie de vrije loop te laten gaan. Anders dan in een historische roman, is er geen historisch raamwerk dat beperkingen oplegt aan de verbeeldingskracht van de auteur. Voor de schrijvers van bijvoorbeeld historische romans kan de historische werkelijkheid wellicht handvatten bieden om het verhaal aan op te hangen. Hoewel ik geïnteresseerd ben in geschiedenis in de meest brede zin van het woord, schept de historische werkelijkheid voor mij slechts grenzen die het creatieve proces inperken. Ik speel nog met het idee een volgende roman in de nabije toekomst te laten spelen. Hierbij zal ik dan rekening moeten houden met het gegeven dat de toekomst een gevolg is van het heden. Het verhaal zal gesitueerd moeten worden in een logische of op zijn minst mogelijke toekomstige werkelijkheid. Hierdoor ontstaan voor mij als auteur uiteraard beperkingen, maar tevens mogelijkheden een verhaal te schrijven dat aansluit bij enkele dominante sociaal-politieke trends. Hiermee wint het verhaal wellicht aan maatschappelijke relevantie.“
Wie of wat is voor u een belangrijke inspiratiebron voor het schrijven?
“Ik lees helaas (te) weinig fictie, maar vind George Orwell en H.G. Wells prachtige schrijvers. Mijn boek ligt dan ook, zeker qua thematiek, in het verlengde van de boeken van deze auteurs. Ook Jevgeni Zamjatin is een schrijver die mij aanspreekt, al is zijn stijl heel cryptisch. In zijn roman `Wij`, die in 1921 verscheen, schetst hij een maatschappij waarin de individuele behoeften en drijfveren totaal ondergeschikt zijn aan de wensen van de heersers. Het mooie is dat zijn boek verscheen voordat Stalin en Hitler hun sociale experimenten ontvouwden. Niettemin zag hij in het Rusland van zijn tijd al evidente kenmerken van een autoritaire maatschappij. Deze observatie vormde de basis van zijn boek. Het is een fascinerend gegeven dat aansluit op mijn belangstelling voor machtsvraagstukken.“
Er zijn nog geen beoordelingen.